«برادران لیلا»؛ فیلمی بی«پدر» و «مادر»
تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۵۸۲۵۷
پس از ابدویک روز، ژانر فلاکت و بدبختی دیگر چندان عجیب نبود. «برادران لیلا» آشکارا از دل همین جریان سر بر آورده است. فیلمی که خود آغازگر جریانی بود که حواشی‌اش کاملا طبیعی و واقعی به نظر می‌رسید
به گزارش مشرق، سینمای ایران در سال‌های اخیر مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده است. به گواه فعالان صنعت سینما در ایران و پژوهشگران این عرصه، بعد از انقلاب اسلامی، سینمای ایران با رشد قابل‌توجهی مواجه شد و توانست خود را به‌عنوان یک سینمای مولف و صاحب سبک در دنیا مطرح کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
محمود گبرلو: فیلم در دولت قبل از آقای رئیسی خوب یا بد مجوز گرفته و خوب است که به مجوزها احترام بگذاریم و اجازه دهیم فیلمی که در گذشته توسط شوراهای وزارت ارشاد که نیروهای متخصص و متعهد هم بودند مجوز گرفته است اکران شود. این موضوع می‌توانست بی‌هیاهو در مسیر درستی به نمایش عمومی دربیاید اما برخی روش‌ها و دیدگاه‌های غیرمنطقی در داخل و متأسفانه همسو با بیگانگان باعث شد که توجه تماشاگران و مجامع جهانی سینمایی سیاسی به این فیلم بیشتر شودبرخی از این آثار اجتماعی در سال‌های اخیر دچار حواشی شده و از اکران بازماندند. فیلم «برادران لیلا» ساخته سعید روستایی آخرین فیلم از این فهرست است.در بین آثار اجتماعی، آنهایی که در جشنواره‌های خارجی حضور پیدا می‌کنند معمولا مورد توجه بیشتر قرار گرفته و البته حواشی بیشتری هم دامن‌گیر این نوع فیلم‌ها میشود. این آثار که معمولا در جشنواره‌های بین‌المللی اکران می‌شوند و به آنها بال و پر داده میشود عمدتا با مضامینی برخلاف منافع ملی و ارائه تصویر یک‌سویه و جانبدارانه ساخته می‌شوند.
پتانسیل عظیمی که در صنعت سینما در جهت تمدن‌سازی و شکل‌دهی به رفتار اجتماعی و فرهنگ مردم یک سرزمین وجود دارد باعث شده در بسیاری از کشورها، سیاست‌گذاران کلان فرهنگی و سیاسی، سینما را در مسیر خدمت به منافع ملی، افزایش قدرت ملی، ترسیم و جبهه بین‌المللی و دیپلماسی عمومی به‌کار بگیرند. راهبردی که در کشور ما مفغول واقع شده است.
در ایران سینما و جریان شبه روشنفکری حاکم بر عرصه فرهنگ، هنر و رسانه چنین مسئولیتی را برای خود قائل نشده و احساس تکلیفی در این‌باره ندارند و در این میان شاهد مثال گویای آن برخی آثار تولید شده در ژانر اجتماعی است.
وقتی اهمیت این فیلم‌ها بیشتر درک میشود که به این نکته توجه کنیم که عمده فیلم‌های تولید شده در سینمای ایران متعلق به این ژانر هستند. با این وجود اما، عمده فیلم‌های قرار گرفته در این دسته، خدمتی به فرهنگ جامعه نداشته و بعضا با سیاه‌نمایی، قبح‌زدایی، پرده‌دری، تزریق ناامیدی و تضعیف باورهای دینی مخاطب ایرانی را به سمت ناکجاآباد و برهوتی وحشتناک سوق می‌دهند، آثاری که بعضا نتیجه آن با بی تدبیری مدیران کلان فرهنگی کشور، امروز به ولنگاری فرهنگی رسیده و بعید هم نیست در آینده‌ای نه چندان دور به «اضمحلال فرهنگی» بینجامد.
به‌طور مثال در ساخته جدید سعید روستایی یک قبح‌شکنی فرهنگی، اجتماعی اتفاق می‌افتد و آن زدن سیلی به صورت پدر است که در هیچ کجای فرهنگ و مذهب ما ایرانی‌ها، حتی در سخت‌ترین شرایط اقتصادی چنین عملی وجود ندارد. سیلی که در ادامه آرزوی مرگ لیلا برای پدر و مادرش بایدمورد توجه قرار گیرد.
به واقع با وجود تمام ضعف‌ها و نا کارآمدی‌هایی که در عموم دستگاه‌های فرهنگی وجود دارد، به جهت پیشتاز بودن رسانه سینما در حوزه فرهنگ‌سازی و ترسیم افق‌های پیشروی جوامع و سرریز آثار سینمایی در رادیو و تلویزیون، تولیدات سینمایی از اصلی‌ترین شبکه‌های شکل‌دهنده به فرهنگ عمومی کشور هستند. بنابراین سینمای ایران نتوانسته با توجه به جایگاه خود در رفع آسیب‌های اجتماعی و شکل‌دهی به فرهنگ بومی و دینی در نسل جدید نقش موثری ایفا کند و در برخی موارد متاسفانه نقش مخرب داشته است.
فیلم‌های مختلفی در سال‌های اخیر به مشکلات و آسیب‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اشاره کردند اما یا قدم در مسیر افراط گذشته و همه چیز را سیاه نشان داده یا اینکه مسیر تفریط پیموده و سعی کردند همه چیز را مطلوب نشان دهند. این اتفاق باعث شده مخاطب نتواند همذات‌پنداری کند و بخشی از مخاطبان سینما ریزش کرده‌اند.
فرهادی، شروع سبک جدیدی از فیلم‌های اجتماعی در جامعه ایران
اصغر فرهادی، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده فیلم ایرانی است. این فیلم‌ساز از مهم‌ترین کارگردان‌های مولف در سینمای اجتماعی ایران است. فرهادی در سال ۲۰۱۲ با فیلم «جدایی نادر از سیمین» برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان شد. وی همچنین در سال ۲۰۱۲ برنده بهترین فیلم خارجی گلدن گلوپ به خاطر کارگردانی و نویسندگی فیلم «جدایی نادر از سیمین» شد و در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۶، جایزه بهترین فیلم‌نامه این جشنواره را برای نگارش فیلم‌نامه فیلم «فروشنده» دریافت کرد.در هشتادونهمین دوره جوایز اسکار، «فروشنده» به کارگردانی و نویسندگی فرهادی توانست بهترین جایزه فیلم خارجی‌زبان را کسب کند.
انتقادات به اصغر فرهادی، کارگردانی که با «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» برنده اسکار شده، در آن روزها فشار زیادی را به سینمای ایران وارد کرد و جنجالی‌ترین فیلم شناخته شد. فیلم‌های فرهادی تا به امروز موافقان و مخالفان جدی داشته که نشان‌دهنده مرزبندی‌های جدی در سینمای اجتماعی ایران است.داوود مرادیان، مدیر گروه مستند بنیاد روایت فتح در مصاحبه‌ای با مهر یکی از جنجالی‌ترین اظهارنظرها را در مورد فرهادی انجام داد که با واکنش این کارگردان مواجه شد.
مرادیان گفته بود که «آقای اصغر فرهادی، فیلم‌سازی تیزهوش است که هم حکومت را دارد وهم بیرون حکومت را. اصغر فرهادی با هرآنکه دوست داشته است فالوده خورده و می‌خورد.» همین اظهارات باعث شده که مخالفان فرهادی بر او تاخته و این کارگردان را متمایل حاکمیت و به‌نوعی در چارچوب بدانند.
جوایز خارجی تاثیر خود را روی فرهادی گذاشته است
البته در مقابل، کیهان دو روز بعد از مصاحبه داوود مرادیان نوشت: «جوایز جشنواره‌های خارجی و سرمایه‌گذاری‌های بیگانگان بر روی اصغر فرهادی تاثیر خود را گذاشته و ضمن تغییر ذائقه فیلم‌سازی‌اش با ساخت فیلم‌های چرک و سیاه از ایران، اکنون او حتی از مردم و نظام ایران نیز بیگانه شده است.
فرهادی همزمان می‌خواهد با حکومت و ضدحکومت باشد، تناقضی که انگار این روزها آزارش می‌دهد.» در نهایت اینکه مخالفان خارج از کشور فرهادی معتقدند که فیلم‌های او به اندازه کافی سیاه نیست و سعی بر این داشتند که فیلم‌سازی او در ایران را به امری محال تبدیل و از سویی دیگر اعتبار بین‌المللی او را دچار خدشه کنند. در مقابل هم جریان مقابل معتقد هستند که فرهادی در فیلم‌های خود تصویری غیرواقعی از جامعه ایران ارائه می‌دهد.
«لانتوری» فیلمی اجتماعی با مضمون اسیدپاشی
فیلم «لانتوری» یکی دیگر از آثار جنجالی دهه‌های اخیر است که درمیشیان در این فیلم به موضوع اسیدپاشی، یکی از مهم‌ترین معضلات چند سال گذشته ایران اشاره کرد که با استقبال خوبی در سینما روبه‌رو شد. اما نکته مهم این‌جاست که آیا این موضوع یک بحران در ایران است یا صرفا بهانه‌ای برای بحرانی نشان دادن بستر اجتماعی و فرهنگی کشور به‌صورت غالب
در نگاه مخاطب جهانی!
فیلم «لانتوری» از فیلم‌های مطرح شده سینمای ایران در سطح جهانی بود، این فیلم علاوه بر حضور در جشنواره فیلم فجر، در چندین جشنواره معتبر دنیا از جمله برلین، زوریخ، شانگهای و تفلیس نمایش داده شد و استقبال نسبی مطلوبی نیز کسب کرد. فروش «لانتوری» در گیشه نزدیک به ۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بود. این فیلم هم با حواشی مختلفی در داخل کشور مواجه شد و موافقان و مخالفان تند و تیزی داشت.
دومین ساخته روستایی با مضمون تولید و فروش مواد مخدر
یکی دیگر از اثرهایی که در چند سال اخیر با موضوع اجتماعی ساخته شده «متری شیش‌ونیم» به‌عنوان دومین ساخته روستایی است. «متری شیش‌ونیم» یکی از بهترین و پر سروصداترین آثار ۱۰ سال اخیر سینمای ایران است. این فیلم با داستانی قوی، عین واقعیت و جذاب، موضوع دستگیری یک قاچاقچی بزرگ شیشه به نام ناصر خاکزاد (نوید محمدزاده) است که تا لحظه محاکمه‌اش را روایت می‌کند.
«متری شیش‌ونیم» ابتدا در جشنواره فیلم فجر سال ۹۷ اکران شد که با استقبال مردم روبه‌رو شد. یکی دیگر از پر سروصداترین فیلم‌ها که حاشیه‌هایی را به دنبال داشت، فیلم «مغزهای کوچک زنگ‌زده» به کارگردانی و نویسندگی هومن سیدی بود. این فیلم که در مورد زندگی در قسمت‌های فقیرنشین و تبعات ناشی از آن، مثل قتل‌های ناموسی، قاچاق مواد مخدر و سوءاستفاده از کودکان برای تولید مواد مخدر است. یکی از فیلم‌های تاثیرگذار بوده است.
«مغزهای کوچک زنگ‌زده» در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر، با به دست آوردن سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نظر بینندگان، بهترین فیلم‌نامه، بهترین فیلم هنر و تجربه و بهترین صداگذاری یکی از موفق‌ترین فیلم‌های آن دوره بود.
اما در این فیلم نیز شاهد گزاره‌هایی هستیم که معضلات را در جامعه ایرانی غالب‌تر و تماما سیاه نشان می‌دهد، بدون هیچ روزنه امیدبخش و مثبتی که بتوان روی آن حساب کرد.
«برادران لیلا» آخرین و پرحاشیه‌ترین ساخته سعید روستایی
اما یکی دیگر از جنجالی‌ترین فیلم‌هایی که جدیدا به موضوعات اجتماعی پرداخته و حواشی و جنجال زیادی را به پا کرده، فیلم «برادران لیلا» آخرین ساخته سعید روستایی است. «برادران لیلا» فیلم ایرانی در ژانر درام به نویسندگی و کارگردانی سعید روستایی در سال ۲۰۲۲ به نمایش درآمد.
مسعود فراستی: «برادران لیلا» تا ابد به «ابد و یک روز» بدهکار است. فیلم «برادران لیلا» همچون فیلم‌های دیگر سعید روستایی، زندگی‌های فقیرانه و فلاکت‌بار را به تصویر می‌کشد و همیشه برای اینگونه فیلم‌هایش از جشنواره‌های خارجی جایزه گرفته است. «برادران لیلا» مدام رنگ و لحن عوض می‌کند.
این فیلم بر اساس فیلم‌نامه‌ای که سعید روستایی نوشته، تهیه و ساخته شده و داستان زندگی یک زن به نام لیلا است که در تلاش است برای حل مشکلات اقتصادی خود و خانواده‌اش، با مانع‌هایی که در جامعه وجود دارد دست‌وپنجه نرم کند. این فیلم در ۲۵ مه ۲۰۲۲ در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و برنده جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم بخش غیراصلی شد.
روستایی با پرداخت موشکافانه درخصوص زیست طبقه‌ای که به‌دلیل تغییرات عمده سیاسی و اجتماعی همیشه دچار چالش بوده‌اند به سرعت جای پای محکمی در سینمای ایران برای خودش دست‌وپا کرد و با تغییر جهت در درام‌های اجتماعی که مخاطب‌پسند بود آن هم به واسطه سینمای مورد تفاهم با اصغر فرهادی، روایت‌گر زندگی عمده جمعیت شهری ایران شد.
گسترش مشکلات معیشتی و جابه‌جایی طبقاتی، بر خلق و خوی بازیگران سینمای اجتماعی ایران تاثیر فراوان گذاشته و خشم و عصبانیت را در آنان پدیدار ساخته بود که خوراک مناسبی برای تغییر دادن به قصه‌ها و فضای درونی فیلم به‌شمار می‌آمد. بعد از «ابد و یک روز» که در طول نمایش مورد توجه عموم مردم قرار گرفت و تحسین‌های فراوانی که نصیب آن شد، موج اقبال نشان دادن فیلم‌سازان ایرانی به این نوع از سینما فراوانی گرفت و در مدت زمان کوتاهی به اشباع رسید. تا جایی که ژانر فلاکت و بدبختی دیگر چندان عجیب نبود. فیلم «برادران لیلا» هم به شکل آشکاری از دل همین جریان سر بر آورده است. فیلمی که خود آغازگر جریانی بود که حواشی‌اش کاملا طبیعی و واقعی به نظر می‌رسید و فیلم پر سروصدایی شد.
«برادران لیلا» نسخه به‌روز شده «ابد و یک روز»
مسعود اصلانی، منتقد سینما در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح نو» در مورد فیلم «برادران لیلا»، گفت: فیلم تازه ساخته شده سعید روستایی را شاید بتوان نسخه به‌روز شده «ابد و یک روز» دانست. همانند آن فیلم خانواده‌ای پراکنده، در حال فروپاشی و نابودشده را روایت می‌کند و با تفاوت در این فیلم که جو نسبتا آرام‌تری وجود دارد، ولی با وضعیت پیچیده‌تری روبه‌رو هستیم، با این نگاه که همه در آن به ظاهر مشغول کارند اما به جایی نمی‌رسند و این همان نقطه زمانی است که تغییر دادن زندگی‌شان با بحران معیشت اقتصادی روبه‌رو میشود و این اصلی‌ترین نقطه خلق یک اثر خوب با نگاه جزئی‌نگر در فیلم‌سازی برای روستایی بود که تلاش او را برای خلق یک اثر مطلوب نصیب تماشاگر می‌کند.
وی افزود: باید اعتراف کنیم که فیلم «برادران لیلا» یک فیلم تماشاگرپسند است که می‌کوشد روایت روند فروپاشی خانواده را درون فیلم واکاوی کند و به‌صورت آشکار نشان دهد. این فیلم سعی می‌کند جامعه‌ای که در حال گذر از سنت‌ها و تفکرات کهنه است که نقش اساسی در این وضعیت دارند و در باتلاقی اخلاقی گیر کرده و دست‌وپا می‌زند را نشان دهد. در هر حال فیلم «برادران لیلا» فیلم همین سال‌هاست، با تمام محدودیت‌ها، امتیازات و مشکلاتی که وجود دارد. البته باید به این نکته تاکید کنیم که فیلم در جاهایی به ورطه اغراق‌گویی و تعمیم جزء به کل افتاده و این امر به روایت کلان فیلم آسیب زده است.
«برادران لیلا» تا ابد به «ابد و یک روز» بدهکار است
مسعود فراستی که یکی از منتقدین سرسخت سعید روستایی است و درباره فیلم «ابد و یک روز» انتقادات زیادی داشت و آن را «بد و اگزوتیکی» می‌دانست، حالا معتقد است «برادران لیلا» از آن خیلی بدتر بوده و سعید روستایی هیچ حرفی برای گفتن ندارد، جز نشان دادن زندگی‌های فلاکت‌بار و از هم پاشیده که به این داستان‌ها علاقه‌مند است.
وی در اظهارنظری کوتاه در خصوص فیلم «برادران لیلا» در صفحه اینستاگرام خود گفت: «برادران لیلا» تا ابد به «ابد و یک روز» بدهکار است. فیلم «برادران لیلا» همچون فیلم‌های دیگر سعید روستایی، زندگی‌های فقیرانه و فلاکت‌بار را به تصویر می‌کشد و همیشه برای اینگونه فیلم‌هایش از جشنواره‌های خارجی جایزه گرفته است. «برادران لیلا» مدام رنگ و لحن عوض می‌کند. در بخشی از فیلم به‌نظر می‌رسد که فیلم‌ساز به حال و هوای اولین اثر خود بازگشته و قصد دارد در چارچوب یک اثر واقع‌گرایانه داستان خانواده‌ای آشفته را روایت کند. در چند لحظه به نظر می‌رسد که او به سینمای آن سوی دنیا رفته و از کیهان فیلم «پدرخوانده» ساخته فرانسیس فورد کاپولا الهام گرفته است و در ادای دینی آشکار در پایان قسمت اول این شاهکار باشکوه تاریخ سینما، با بسته شدن در به روی شخصیت پدر با سعید پورصمیمی، بازی را از نو انجام می‌دهد و در جاهایی به‌نظر می‌رسد که روایت عینی جای خود را به روایتی ذهنی می‌دهد.
عیار کارگردانی که در این سال‌ها شناخته‌ایم بی‌گمان «برادران لیلا» نیست
سعید قطبی‌زاده یکی از منتقدین برجسته سینما در صفحه اینستاگرامش با نقد «برادران لیلا» و عدم پیشرفت سعید روستایی در ساخته جدیدش این‌طور نوشت: موضوع فیلم روستایی در مسیر فیلم‌سازی‌اش گامی رو به پیش نیست. نه فقط این، که اگر چنین نگرشی در کار او بدل به روال شود ممکن است آینده حرفه‌ای مستعدترین کارگردان یک دهه اخیر سینمای ایران به خطر بیفتد.
فیلم دچار معضل «زیاده‌روی» است. زیاده‌روی و افراط در تقریبا همه چیز، نمایش محرومیت و فقر در موقعیت‌های حیاتی فیلم بیشتر جلوه‌ای رقت‌انگیز دارد تا اثرگذار و اعضای خانواده هیچ‌یک ویژگی فرد برجسته‌ای ندارند که همدلی‌برانگیز باشد. مثل آلیوشا در «برادران کارامازوف» یا «روکو» در فیلم «ویسکونتی»، شخصیتی نیست که در میانه نابودی، شاهد، مانع، یا قربانی بحران باشد. ظاهرا قرار بوده برادری که فیلم با او آغاز میشود، هویتی مستقل از باقی داشته باشد که اخلاق‌گرایی او هم دوامی نمی‌آورد.
نه آن فضای شبه‌ابزورد ریش‌سفید خانواده بودن (هجو «پدرخوانده»؟) راه به نقد سنت‌ها می‌گشاید و نه تاکید بر تورم افسارگسیخته موجود از سطح شعارهای عامیانه فراتر می‌رود. چه می‌ماند؟ دقایقی طولانی در شکل دادن به موقعیت‌هایی که به کار داستان نمی‌آیند.برخلاف دو فیلم قبلی روستایی، نه بازی چشم‌گیری از بازیگران می‌بینیم و نه صحنه‌ای هولناک (آغاز «متری شیش‌ونیم») یا عاطفی (دلبستگی برادر معتاد و خواهر در «ابد و یک روز»). زیاده‌روی در نمایش پلشتی (صحنه‌های توالت) و بحران (ارزش سکه‌های طلا) تاثیر آن را خنثی می‌کند و معدود ایده‌های خوب مثل حاکمیت پول در جامعه‌ای به لحاظ اخلاقی رو به انحطاط، در موقعیت‌های شعاری رنگ می‌بازند.
«پدر سالار» ژانر مودبانه «برادران لیلا»
یکی از حواشی که در مورد این فیلم وجود دارد، لحظه سیلی زدن لیلا به پدرش می‌باشد که باعث شده خیلی از مردم به این موضوع واکنش نشان دهند، هم واکنش مثبت و هم منفی. رحمت‌الله بیگدلی در صفحه توئیتری خود نوشت: سریال تلویزیونی «پدر سالار» محصول سال ۱۳۷۲-۱۳۷۴ به کارگردانی اکبر خواجویی، ژانر مودبانه و لطیف فیلم «برادران لیلا» به کارگردانی سعید روستایی بود. جامعه‌ای که در سال ۱۳۷۴ از ادب و منطق آذر پدر سالار عبرت نگیرد، در سال ۱۴۰۱ درد سیلی لیلای «برادران لیلا» را برگونه پدر حس می‌کند.
«برادران لیلا» علیه پدر
احترام به پدر در شرع و فرهنگ ما موضوع خیلی مهمی است که به‌زعم خیلی از منتقدین، سعید روستایی در «برادران لیلا» این موضوع را کاملا زیر سوال برده است. در حالی که خیلی از منتقدین هم نظر خلاف این را دارند و به‌زعم این افراد با توجه به تغییر نسل، این نوع برخورد با والدین در کشور ما دچار تغییر شده و این اثر سیاه‌نمایی نداشته بلکه واقعیت جامعه را بازگو کرده است. در همین زمینه محمود گبرلو، منتقد و برنامه‌ساز در گفت‌وگو با «صبح نو» گفت: فیلم «برادران لیلا» درصد کمی از وضعیت واقعی برخی خانواده‌های ایرانی را در برمی‌گیرد اما دروغ نیست. وی اظهار داشت: کارگردان هوشمندانه آینده‌نگری کرده و اعلام می‌کند اگر پدر و مادرها غفلت کرده و بدون توجه به فرزندآوری و آینده‌نگری، خودخواهی و تکبر غلط را پیشی بگیرند، جز تباهی برای خود و فرزندانشان نمی‌توان ترسیم کرد. گبرلو افزود: البته این نگاه کارگردان است که ممکن است با ایدئولوژی تربیتی من سازگار نباشد که نیست، اما تذکر و اخطار خوبی است.
سینمای اجتماعی ایران نیازمند سیاست‌گذاری جدید
سینمای ایرانی از وجوه مهم قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران است. در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی هم آثار شاخصی در این سینما تولید شده است. اما همانطور که در گزارش هم اشاره شد، ژانر اجتماعی نیازمند بازآفرینی و سیاست‌گذاری دوباره برای نزدیک کردن این ژانر به دغدغه‌های بومی، ملی و ارائه تصویر دقیق از جامعه ایران و مناسبات حاکم بر آن است.
حضور در جشنواره‌های خارجی نه تنها امر مذمومی نیست، بلکه ضروری هم است به این شرط که آنها نتوانند سیاستگذاری‌های مغایر منافع کشور را بر فیلم‌ساز و سینمای ایران تحمیل کنند. بنابراین تقویت سینما و ژانر اجتماعی بسیار ضروری است، همانطور که سیاستگذاری‌های کلان و نزدیک کردن سینما به سینمای ملی هم ضروری و مهم است.
در نهایت باید گفت مسیری که امثال نوروز بیگی که زمانی در نهادهای ارزشی مشغول کار بوده و به همان واسطه اعتبار پیدا کرده است با برادران لیلا و «بی همه چیز» می پیماید بیراهه ای است که در آن سراسر خشم و فلاکت علیه خانواده فریاد زده می شود. روستایی برآمده بی سیاستی در فرهنگ و ناملایمات این حوزه است با فیلمی که بی «پدر» و «مادر» است و علیه نهاد خانواده ساخته شده است.
محمود گبرلو فیلم مشکلات تکنیکی دارد
محمدامین نجفیان: فیلم سینمایی «برادران لیلا» یکی از فیلم‌های پر سروصدای روزهای اخیر بوده است. از توقیف پخش فیلم در کشور گرفته تا پخش قاچاقی آن و اظهارات متفاوت منتقدان سینما به آخرین ساخته سعید روستایی از جمله حواشی این روزهای این فیلم بوده است. سعید روستایی که بنا بر قول برخی از منتقدان کارنامه خوبی در ساخت فیلم‌های سیاه و جشنواره‌ای دارد، در آخرین ساخته خود یکی از مهم‌ترین ارزش‌های کشور که خانواده است را زیر سوال برده است.
«برادران لیلا» برخلاف «ابد و یک روز» که نقش مادر را در خانواده زیر سوال برده بود به یکی دیگر از ارزش‌های خانواده پرداخته و این‌بار پدر را در خانواده خوار و خفیف می‌کند و کار را تا جایی پیش می‌برد که لیلا در حضور برادرانش، پدر خود را تحقیر می‌کند و به او سیلی محکمی می‌زند. جدا از مسائل اخلاقی و اسلامی که به رعایت احترام پدر و مادر پرداخته، فرهنگ اصیل ایرانی به هیچ عنوان این مسئله بی‌احترامی به دو رکن اساسی خانواده را بر نمی‌تابد.
اما همواره در سینمای ایران پیرامون فیلم‌های اجتماعی که به مشکلات و معضلات جامعه اشاره می‌کنند بحث‌های مختلفی وجود داشته است. در اصل این مسئله که سینما باید به نقد و بررسی مشکلات جامعه در ابعاد مختلف بپردازد کسی تردیدی ندارد. اما مسئله در سیاه‌نمایی و ارائه تصاویر غیرواقعی در برخی فیلم‌های سینمایی در سینمای ایران است. برخی معتقد هستند «برادران لیلا» دچار این مشکل شده و در دام ارائه تصویری سیاه از مناسبات خانوادگی افتاده است، مناسباتی که نسبتی با واقعیت‌های جامعه ایران ندارد. علاوه بر نقدهایی از این دست، حواشی سیاسی و رسانه‌ای هم پیرامون این فیلم برجسته شده و ارائه نسخه قاچاق این فیلم هم بر این حواشی دامن زده است. به همین منظور در گفت‌وگو با محمود گبرلو، برنامه‌ساز و منتقد سینما این مسائل را بررسی کردیم.
سعید روستایی را فیلم‌ساز دغدغه‌مند به مسائل اجتماعی می‌دانید یا یک کارگردان جشنواره‌ای؟
سعید روستایی یک فیلم‌ساز جوان ایرانی با کارنامه قابل تأمل است که در آثار خود تلاش می‌کند مشکلات و معضلات مردم جامعه خود را مطرح کند و بر اساس طرح موضوع، تماشاگر و مسئولین را به تفکر و تأمل وادار می‌کند.
سعید روستایی، فیلم‌ساز جشنواره‌ای نبوده و نیست. اصلا فیلم‌ساز برای جشنواره‌ها فیلم نمی‌سازد، چون معلوم نیست سبک و فرم فیلم‌ساز موردپسند صاحب‌نظران و کارشناسان جشنواره‌ای قرار بگیرد یا نه، البته در این میان برخی جشنواره‌های خارجی با روش سیاسی سعی می‌کنند فیلم‌سازان جوان ایرانی بااستعداد را به آثار اجتماعی که طبیعتا تلخ و سیاه محسوب میشود جذب کنند، ولی نکته مهم این است که فیلم‌ساز ایرانی بعید است تلخی و سیاهی جامعه خود را برای خودشیرینی و یا کسب درآمد به جشنواره‌ها ارائه دهد. این خیانت است. من در طول ۴۰ سال گذشته شاید یک یا دو مورد از رفتار برخی فیلم‌سازان را شنیدم که سعی کردند مطابق سلیقه جشنواره‌های خارجی فیلم بسازند، آن هم فقط شنیدم. بنابراین اتهام اینکه فیلم برای جشنواره‌ها ساخته میشود از زیربنا غلط و اشتباه است.
این تحلیل انحرافی برخی است که در جهت کوبیدن سینمای ایران و به‌خصوص فیلم‌سازان نوگرا مطرح می‌کنند. باید خیلی دقت کنیم و هوشیار باشیم که مبادا فریب این افراد را بخوریم که از اساس با سینما که دنیای مدرن و نوع‌اندیش است مخالفند، مگر فیلم‌های مجیدی تلخ نیست و در جشنواره‌ها هم جایزه نگرفته است؟
فیلم «برادران لیلا» هنری و مفهومی است یا اثری کاملا سیاسی؟
فیلم «برادران لیلا» کاملا مفهومی است. در لحظه‌لحظه نماها، سکانس‌ها و کل فیلم با موقعیت ایجاد شده تماشاگر را وادار به درک مفاهیم می‌کند. البته از لحاظ فرم و مضمون معتقدم خیلی پیشروی در اثرجدید روستایی محسوب نمی‌شود و مشکلات زیربنایی تکنیکی دارد. کلا یک فیلمی که اجتماعی است می‌تواند سیاسی باشد، بنابراین «برادران لیلا» هم یک فیلم اجتماعی، سیاسی است که در روایت، تلخی و سیاهی دارد اما اینکه فکر کنیم این یک فیلم سیاسی است که ضد حاکمیت باشد نیست. این نگاه غلط است. طعنه به روش‌های اجرایی حاکمیت می‌زند، چون مجوزهایش را از همین حاکمیت گرفته است، هرچند این مجوز را در دولت قبل گرفته است. مشکل این است که هر دولتی به دولت قبل بی‌اعتماد است و در مسیر تحولات دولتی، نگاه‌های زیربنایی هم تغییر می‌کند.
«برادران لیلا» چقدر با واقعیت جامعه ما تطبیق داشته و چقدر به سیاه‌نمایی نزدیک شده است؟
فیلم «برادران لیلا» درصد کمی از وضعیت واقعی برخی خانواده‌های ایرانی را در برمی‌گیرد اما دروغ نیست. کارگردان هوشمندانه آینده‌نگری کرده و اعلام می‌کند اگر پدر و مادرها غفلت کرده و بدون توجه به فرزندآوری و آینده‌نگری، خودخواهی و تکبر غلط را پیش بگیرند، جز تباهی برای خود و فرزندانشان نمی‌توان ترسیم کرد. البته این نگاه کارگردان است که ممکن است با ایدئولوژی تربیتی من سازگار نباشد که نیست، اما تذکر و اخطار خوبی است.
چون تجربه گذشته در جامعه نشان داده که ممکن است برخی بدون توجه به مسائل اخلاقی سنتی و یا احترام به بزرگان که ایرانیان به آن اعتقاد دارند، مطالبه‌گری کنند و نیازهایشان را به زور هم شده بگیرند. به نظرم فیلم‌ساز پیش‌رو که بتواند آینده‌نگری درست کند قابل احترام است.
سیاه‌نمایی که چند سالی است مطرح می‌کنند به فیلم‌هایی گفته میشود که دروغ باشد و کارگردان با شیطنت برای منافع اقتصادی فیلمی بسازد یا حرفی بزند که بتواند جوایز متعددی بگیرد یا درآمد خوبی داشته باشد، فیلم «برادران لیلا» سیاه است اما سیاه‌نمایی نیست.
یک واقعیت تلخی را برای آینده پیش‌بینی کرده است. البته کارگردان باید مراقب باشد تا در دامان بیگانه‌ای که قصد سوءاستفاده دارد نیفتد.
مشکل توقیف فیلم را در مضمون فیلم می‌دانید یا مسائل دیگر در میان است که به اصل فیلم هم برمی‌گردد؟
مسأله توقیف فیلم داستانی است که به رفتار غلط و بی‌تدبیری مسئولین سینمایی مرتبط است و یا به رفتارهای غیرمدبرانه ارتباط دارد که قابل گفت‌وگو و تعامل بود. مثلا شیوه حضور برخی بازیگران و یا صحبت‌های کارگردان در رسانه‌های جهانی که البته جدا از فیلم است و ربطی به توقیف ندارد باعث تحریک شد.
فیلم در دولت قبل از آقای رئیسی خوب یا بد مجوز گرفته و خوب است که به مجوزها احترام بگذاریم و اجازه دهیم فیلمی که در گذشته توسط شوراهای وزارت ارشاد که نیروهای متخصص و متعهد هم بودند مجوز گرفته است اکران شود. این موضوع می‌توانست بی‌هیاهو در مسیر درستی به نمایش عمومی دربیاید اما برخی روش‌ها و دیدگاه‌های غیرمنطقی در داخل و متأسفانه همسو با بیگانگان باعث شد که توجه تماشاگران و مجامع جهانی سینمایی سیاسی به این فیلم بیشتر شود و فرصت فراهم شد تا آنها نقشه شوم خود را اجرا کنند.
منبع: روزنامه صبح نو
منبع: مشرق
کلیدواژه: اعتراضات فرانسه قیمت محمود گبرلو سعید قطبی زاده فیلم برادران لیلا زوریخ متری شیش ونیم جشنواره فجر اصغر فرهادی فیلم فروشنده وزارت ارشاد رحمت الله بیگدلی مسعود فراستی روزنامه صبح نو اصغرفرهادی محمد زاده جدایی نادر از سیمین محمدزاده مغزهای کوچک زنگ زده سعید پورصمیمی مغزهای کوچک زنگ زده نوروزبیگی فرانسیس فورد کاپولا سید ابراهیم رئیسی خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت سینمای اجتماعی ایران ساخته سعید روستایی جشنواره های خارجی سینمای ایران جشنواره فیلم متری شیش ونیم جشنواره ها برادران لیلا ژانر اجتماعی بهترین فیلم ابد و یک روز محمود گبرلو اصغر فرهادی جامعه ایران یکی دیگر جشنواره ای آینده نگری سیاه نمایی بین المللی فیلم سازان پدر و مادر ساخته شده فیلم نامه فیلم سازی ترین فیلم جامعه ای برای خود دولت قبل باعث شده فیلم ساز باعث شد فیلم هم گفت وگو روبه رو همه چیز یک فیلم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۵۸۲۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رعایت حقوق مصرف کننده با ثبت موجودی طلا در سامانه جامع تجارت
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقایان محمدمهدی برادران، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، حمیدرضا دهقانی نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلافروشان تهران در برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره ابهامات ثبت موجودی طلافروشان در سامانه جامع تجارت گفتگو کردند. آقای مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور نیز به صورت ویدئو کنفرانس به برخی سوالات پاسخ گفت.
سوال: موضوع امشب برنامه اجرای ضوابط اختصاصی گروه کالایی فلزات گرانبها و گوهرسنگ با موضوع ثبت موجودی در سامانه جامع تجارت و صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق سامانه مودیان است.
اواسط دیماه سال قبل بود که مسئولان وزارت صمت و سازمان امور مالیاتی برای اجرایی شدن این قانون سه ماه زمان در نظر گرفتند تا دو سامانه جامع تجارت و مودیان با هم مرتبط شوند، زمان سه ماهه سپری شد، اوایل فروردین امسال هم این قانون از طریق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای اجرا به وزارت صمت ابلاغ شد. باوجود همه این ها، اما هنوز ابهاماتی در اجرای این ضوابط وجود دارد، در گفتگوی ویژه خبری امشب این ابهامات را بررسی می‌کنیم. ابتدا گزارشی درباره موضوع برنامه ببینیم و بازمی گردیم.
(پخش گزارش)
سوال: آقای دهقانی نیا، فحوای ابلاغیه فروردین ماه ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره فلزات گرانبها چیست؟ خیلی مختصر توضیح بدهید و هدف از این ابلاغیه چیست؟
دهقانی نیا: بر اساس تبصره ۴ ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که در برج پنج ۱۴۰۱ ابلاغ شده و دسته بندی گروه‌های کالایی را دارد، یکی از دسته بندی‌ها مصنوعات طلا است، انتظار این بوده بر اساس تمامی اقداماتی که انجام شده، هم خود اتحادیه و هم وزارت صمت و دیگر بزرگواران که آموزش‌های توجیحی به شدت و به تعداد بالا ارائه شده، عزیزان خرید، فروش، حمل، نقل و نگهداری را که در قالب تبصره ۴ ماده ۱۸ تبیین شده نسبت به ثبت اطلاعات آن اقدام بکنند، در گام اول انتظار این بوده که ثبت موجودی‌ها صورت بپذیرد، انتظار این است، در سامانه جامع تجارت این اقدام انجام بشود، وقتی این اقدام انجام بشود شفافیت زنجیره تولید در اولین حلقه که موجودی است محقق میشود وقتی این شفافیت کلید بخورد، میشود با همکاری عزیزان بقیه مسیر را هم طی کرد.
سوال: سامانه جامع تجارت قرار بود که با سامانه مودیان هم اتصالی برقرار بشود که همزمان بشود این ثبت، درست است؟ یعنی یکپارچه بشود؟
دهقانی نیا: بله، نکته‌ای که این جا وجود دارد این است که بین سامانه جامع تجارت و سامانه مودیان این هماهنگی وجود دارد، بر اساس هم مستندات قانونی که دو تا قانون در این حوزه داریم ...
سوال: یعنی الان لازم نیست دو بار ثبت کنند؟
دهقانی نیا: نه، اصلا نیازی نیست عزیزان دوبار ثبت کنند، مستند قانونی هم روی همین موضوع که نیازی به ثبت مجدد نیست تاکید دارد.
سوال: الان این ابلاغیه فروردین ماه شما هم مبنی بر همین است؟
دهقانی نیا: بله، ابلاغیه فروردین ماه هم مبنی بر همین است که این ثبت اطلاعات انجام شود...
سوال: یعنی آغاز بشود؟
دهقانی نیا: بله، آغاز شود، بین دبیران محترم کمیسیون‌های مبارزه با قاچاق هم هماهنگی لازم صورت پذیرفته با اتحادیه و دیگر ذینفعان.
سوال: آقای برادران، هم ابلاغیه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هست، هم وعده وزارت صمت در دیماه سال گذشته مبنی بر این که این اتصال بین سامانه جامع تجارت با سامانه مودیان برقرار میشود که دیگر یک بار قرار باشد که ثبت صورت بپذیرد، علت این که هنوز ابهاماتی وجود دارد، هنوز قانون اجرا نشده چیست؟
برادران: استحضار دارید که ما در گروه‌های مختلف کالایی موضوع شفافیت کالا را دنبال می‌کنیم، این موضوع در مرحله اول فوائد آن برای خود اصناف است، موجب ارتقاء خود صنعت میشود، در همین برنامه حضور حضرتعالی و سایر دوستان گروه‌های کالایی دیگر هم بود که ابتدا مقاومت‌هایی صورت می‌گرفت البته بعد‌ها متوجه شدند که این هم به نفع حقوق مصرف کننده است و هم به نفع فروشندگان محترم و هم تولید کنندگان محترم است.
سوال: این منفعتی که می‌گویید بیشتر توضیح بدهید شاید راهگشا باشد.
برادران: ما وقتی صحبت از مصنوعات طلا و جواهر می‌کنیم، از یک صنعت صحبت می‌کنیم که این صنعت هم کارخانجات صنعتی در تولید طلا دارد، هم واحد‌های صنفی – تولیدی طلا هست، هم واحد‌های توزیعی و به نوعی فروشندگان طلا هستند و هم حجم زیادی طراح این صنعت، کسانی که در صنعت جواهر هستند، نقره، ماشین آلات صنعتی هستند، ما در سال گذشته هم برنامه راهبردی صنعت مصنوعات طلا، نقره و جواهر را با کمک بیش از ۲۰ دستگاه اجرایی و ۵ اتحادیه استانی همراهی کردیم، این را نگارش داشتیم و هم میز‌های طلایی در اصفهان، در تبریز، من خودم شرکت کردم، در خود تهران، در مشهد، در شیراز و حوزه‌های مختلف برگزار شد که اینها نشان می‌داد که این صنعت هم اشتغال زایی بسیار بالایی دارد، هم فرصت بسیار خوبی است که ما ...
سوال: این ثبت سامانه، این فرآیندی که الان قرار است انجام شود، دقیقا چه منفعتی برای تولید کننده و برای فروشنده؟
برادران: همانطور که جناب اقای دهقانی نیا اشاره کردند؛ ما یک تکالیف قانونی داریم که وقتی این قانون وضع میشود، حتما ابعاد مختلف موضوع بررسی میشود، مهم‌ترین بحث این است که ما باید حقوق مصرف کننده را رعایت کنیم. علاوه بر قانونی که اشاره کردم مربوط به حوزه قاچاق کالا میشود، یکی از حوزه‌ها هم حوزه تقلب است، در هر صنفی احتمال تقلب هست، گرچه در این حوزه من آمار‌هایی به شما ارائه می‌دهم که الحمدالله همراهی خوبی داشتند، ۹۱۵ نفر هستند کد نقش فعال گرفتند، بیش از ۱۰ تن در همین سامانه جامع الان آمار وارد شده ...
سوال: الان مشکل کجاست؟ اتصال بین سامانه مودیان با سامانه جامع تجارت برقرار شده است؟
برادران: خاطرتان باشد در هر صنفی ما شروع می‌کنیم یک قشری که قانون مدارتر هستند، طرفدار شفافیت هستند و طرفدار حقوق مصرف کننده هستند، ابتدا همراهی می‌کنند، در جلسات آموزشی شرکت می‌کنند.
سوال: الان همراهی چند درصد است؟
برادران: من فکر می‌کنم قریب به ۳۰ درصد در اصناف داریم، اما در صرافی‌ها خیلی بیشتر از این است، یعنی ما الان عمده سکه‌های طلایی که می‌بینیم مبادله شده، در حوزه صرافی‌ها است و البته یک جاهایی هم برای ما ابهام دارد.
سوال: یعنی ۷۰ درصد هنوز مانده و این رقم کمی نیست.
برادران: این ۷۰ درصد؛ یک مقاومت‌های فرهنگی است که بعضی وقت‌ها فکر می‌کنند که این شفافیت که حق، من بعید می‌دانم فروشنده طلایی باشد در کشور که این حق را برای مصرف کننده قائل نباشد که باید آن فاکتوری داشته باشد که در آن فاکتور هم اسم فروشنده قید شده باشد، هم اسم خریدار قید شده باشد، هم وزن طلا، هم عیار طلا، هم نگین طلا و هم میزان اجرت...
سوال: الان گفتید ابهاماتی هم هست این ابهامات چیست؟
برادران: ما ۵۵۰ وارد کننده طلا با تعرفه صفر ما داشتیم که بیش از ۲۲ و نیم تن طلا با تعرفه صفر ما وارد کردیم، این طرف دولت چه کار کرد؟ برای این که بیاید این صنعت ارتقا پیدا کند، مواد اولیه بعنوان شمش طلا بیشتر در اختیارش قرار بگیرد، بتواند مصنوعات طلا هم در داخل بازار آرامش پیدا کند، هم بتوانیم صادرات بهتری داشته باشیم، این طلا باید اظهار بشود، شفاف بشود ما متوجه بشویم که در این چرخه هست.
سوال: ابهام الان کجاست؟
برادران: ابهام این است که به ما گزارشاتی می‌رسد که این طلا وارد کشور شده، اما توسط قاچاقی که اشاره می‌کنم قاچاق معکوس است، یعنی رسما اظهار شده در گمرک، رفع تعهد ارزی شده، بیش از ۲۰ درصد فردی که این کار را کرده، در یک شمش طلا سود کرده، بعد امروز این شمش طلا باید در زنجیره تولید بیاید، برود دست تولید کننده واقعی ما که مصنوعات طلا درست کند که بتواند با دنیا رقابت کند و بتواند صادرات کند، امروز ما بعضی جا‌ها می‌بینیم که این فرد هنوز فاکتور ثبت نکرده، ما به این افراد در همین برنامه هم من اعلام می‌کنم، الان از این فرصت استفاده می‌کنم، اخطار دادیم هم مکتوب و هم پیامکی، الان در این برنامه هم اعلام می‌کنیم اگر کسی واردات طلا داشته، در زنجیره طلا در سامانه جامع طلا، ثبت نکند و نفر بعد را شفاف اظهار نکند، این حتما مشمول قانون مبارزه با قاچاق کالا میشود، در حکم قاچاق معکوس میشود و اینگونه نیست که دولت رفع تعهد ارزی را از یک کسی در گمرکات بپذیرد، آن فرد ۲۰ درصد از واردات این شمش منفعت بکند، بعد این شمش توسط یک لنج دومرتبه برگردد به خانه اول و ببخشید مثلا نظام اداری و شفافیت و این همه سامانه را بخواهد از این طریق دور بزند.
سوال: الان شما می‌فرمایید که یک مقاومت فرهنگی هست برای اجرا نشدن قانون که ۷۰ درصد می‌گویید؛ اجرا نکردند.
برادران: در گزارش شما هم بود، بعضی وقت‌ها می‌گویند مثلا هزار میلیارد تومان طلا قیمتش بیشتر است یا هزار میلیارد تومان مس؟ هزار میلیارد تومان، هزار میلیارد تومان است. ما الان شرکت‌های مس مان شفاف است، فلان شرکت مس، فلان شرکت فولاد ...
سوال: یعنی الان زمینه‌ها کاملا آماده است؟
برادران: ما همانگونه که یک ثروتمند، یک فروشنده طلا در یک صنعت دارد فعالیت می‌کند، موجودی او مشخص است، مثلا در بورس کالا اعلام می‌کند من ...
سوال: الان زیرساخت‌ها برای اجرای قانون فراهم است؟
برادران: بله، شما خاطرتان بود ما در قطعات یدکی که دو سال پیش شروع کردیم، هشت میلیون فقط قطعه بیشتر ثبت نکردیم؟
سوال: بله، در مورد طلا قرار بود که این سامانه جامع تجارت و سامانه مودیان اتصالی برقرار بشود یک بار ثبت انجام بگیرد؟
برادران: هشت میلیون قطعه ابتدا بود، حتی بعضی وقت‌ها بعضی از اعضای اتحادیه هم همراهی نداشتند، بعد که مردم منفعت این کار را دیدند، دیدند؛ از ضمانت‌هایی برخوردار می‌شوند، حقوق مصرف کننده رعایت میشود، اولین چیزی که برگشت جایگاه آن اتحادیه برگشت یعنی یک اتحادیه که ممکن بود...
سوال: الان این اتصال بالاخره برقرار شد؟
برادران: نکته ما این بود که در سامانه طبق قانون سامانه جامع الزام داشتند که دوستان وارد کنند، در یک مقطعی گفتند که، چون آن سامانه مالیاتی هم هست، شما اجازه بدهید ما در این سامانه وارد کنیم، بعد سامانه جامع را مثلا سه ماه فرصت بدهیم که دوستان ستاد مبارزه با قاچاق کالا هم همراهی کردند، سه ماه فرصت دادند که الان هم اگر کسی در سامانه، آنهایی که الان مقاومت می‌کنند، کسانی هستند که نه در سامانه جامع تجارت اطلاعات وارد کردند و نه کسانی که در سامانه مودیان...
سوال: اگر یکی از آن را وارد کنند کفایت می‌کند الان؟
برادران: این حق هم قانون صنفی است و هم قانون حقوق مصرف کننده است، هم قانون مبارزه با قاچاق کالا است که بنده که دارم یک سکه طلا می‌خرم، باید مطمئن باشم که این سکه طلا معتبر است...
سوال: الان یک بار ثبت کافی است؟
دهقانی نیا: من یک پاسخ کوتاهی بدهم، فرمایش شما خیلی دقیق است، اتفاقا یکی از منافع ما و مردم و صنف هم در همین است که ثبت اطلاعات در یک نقطه صورت بپذیرد، اتفاقا مستند قانونی هم دارد، در تبصره ۳ ماده ۶ قانون تسهیل تکالیف مودیان مالیاتی، ذکر نام سامانه جامع تجارت آمده و انجام شده و آنجا هم گفته شده؛ اگر دستگاهی مثل سامانه جامع تجارت اطلاعات را گرفت، دیگر نیازی نیست دستگاه دیگری این اطلاعات را بگیرد، لیکن این سامانه اطلاعات را برای عزیزان در سازمان امور مالیاتی ارسال می‌کند، من یک نتیجه بگیرم، پس منفعت ما، مردم و صنف در چیست؟ اولا ایجاد شفافیت زنجیره، این که فرمایش آقای دکتر هم بود، خلق موجودی، ناگهان در وسط زنجیره بوجود نخواهد آمد، به همین دلیل تاکید است که این موجودی از ابتدای زنجیره ثبت بشود و بر اساس تبصره ۴ ماده ۱۸ قانون ما پیگیر انجام این تکلیف هم هستیم.
سوال: اقای بذرافشان، صحبت‌ها را شنیدیم، با توجه به این که زیرساخت‌ها فراهم هست و قانون هم ابلاغ شده، این ۷۰ درصدی که ثبت نکردند، این مقاومتی که آقای برادران از آن صحبت می‌کنند، علت آن در صنف شما چیست؟
بذرافشان: در رابطه با سامانه جامع تجارت، ما سه ماه گذشته در دیماه شاهد این بودیم که اجرای این سامانه مودیان باعث شد، تعدد دو سامانه؛ یکسری فضای مجازی و مشکلاتی که در جریان بودند هموطنان و همکاران و مردم جامعه و قرار‌هایی که قرار شده بود در مصوب این سه ماه وقت که این دو سامانه تلاش شان را بکنند که تبدیل به یک سامانه بشود.
سوال: الان می‌گویند یکی شده ...
بذرافشان: جلساتی که ما تا هفته گذشته داشتیم با مسئولین ذیربط، هنوز این اتفاق نیفتاده و این این دو تا ارگان ...
سوال: مسئولین ذیربط چه کسانی بودند؟
بذرافشان: سازمان امور مالیاتی می‌گوید که می‌توانند بیایند از ما استخراج کنند و از سامانه مودیان برداشت کنند، برای سامانه جامع تجارت، سامانه جامع تجارت هم می‌گوید که نه ما باید کار ما فرق دارد، ما دو تا مشکل داریم، در سامانه مودیان به ریال هزینه‌ها و فاکتور‌ها باید ارسال بشود، در سامانه مودیان طلا به وزن است و همچنین که این دو سامانه در رابطه با مسائل کلی شان تفاوت‌های خیلی خاصی دارند، در سامانه مودیان می‌گویند، هویت کارت ملی اجباری نیست، در سامانه جامع تجارت می‌گویند، این اجبار است.
تعدد و سردرگمی این سامانه‌ها و همچنین ثبت سرمایه که همکاران ما نسبت به این مسئله واکنش دارند و یکسری اصلاحاتی که این سامانه می‌خواهد، متاسفانه این اتفاق نیفتاده و ما علیرغم جلساتی که با مسئولین ذیربط در این چهارماه گذشته داشتیم، هنوز آن کار عملیاتی نشده و ما نمی‌توانیم به همکاران مان چه جوابی بدهیم؟ وقتی که ما از همکاران مان آنها را به آرامش و فعالیت ... و درحقیقت همکاران ما نسبت به فعالیت اقتصادی شان، یک مقداری نگرانی و یک مقداری شرایط خوبی مخصوصا چرخه تولید تا توزیع ما ندارد، یک مقداری باید به نظر من این جا شفاف‌تر و راحت‌تر صحبت کنیم و مشکلات را بگوییم که به یک خروجی برسیم.
سوال: آقای مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور ارتباط شما برقرار هست، علت اینکه حالا قانون به طور کامل اجرایی نشده و این مشکلات را چه می‌بینید و اینکه این دو سامانه سامانه مؤدیان و جامع تجارت قرار بود که اتصالی بینشان برقرار بشود، در واقع با ثبت در یک سامانه، دیگر کفایت بکند و موضوع انجام بشود، آقای بذرافشان می‌گویند که هنوز این کار انجام نشده، در این باره توضیح می‌دهید؟
موحدی: طبق تبصره سه ماده شش قانون تسهیل تبصره مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده بیست و نه قانون برنامه پنج ساله ششم، قانون مدیریت خدمات کشوری و سازمان‌های وابسته به آنها که متولی رصد و دریافت اطلاعات مربوط به جریان کالا و خدمات از مبادی تولید واردات تا سطح خرده فروشی از طریق سامانه‌های دولتی هستند، مثلاً فرض کنید سامانه جامع تجارت، سامانه ثبت معاملات نفتی، مثل سامانه ستاد و امثالهم، موظف هستند با رعایت الزامات صدور الکترونیکی قانون، این اطلاعات را صورتحسابهای الکترونیکی را به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی مقرر می‌کند، به سامانه مودیان منتقل کند، حالا اینجا یک نکته لازم است که اشاره بکنم خدمت شما بزرگواران که سازمان امور مالیاتی در درگاه اینترنتی خودش یعنی در قسمت پایانه فروشگاهی دستورالعمل‌ها، نکات فنی و همچنین آیین نامه و همه آن ساختار و ساز و کاری که نیاز است و یا ترتیب بود که نیاز است، صفحه‌های الکترونیکی که در سامانه‌ها قرار هست ثبت و ضبط بشود، به سامانه مؤدب انتقال پیدا بکند را در آنجا قرار داده.
سوال: آقای دهقانی نیا این ارتباط برقرار نشده بین سامانه جامع تجارت و سامانه مودیان؟
دهقانی نیا: اتفاقا می‌خواهم بگویم که این ارتباط برقرار شده، همان فرمایش آقای موحد مبنی بر اینکه تبصره سه ماده شش، در طرح تبصره سه ماده شش هم سامانه تجارت ذکر شده، هم سامانه ثامن. ما از سال‌های قبل هم اطلاعات سامانه ثامن را برای دوستان می‌فرستادیم، اطلاعات سامانه تجارت را هم برای دوستان ارسال می‌شده، اتفاقا من می‌خواهم روی این نکته تاکید کنم در دولت هیچ اختلاف نظری در نحوه اقدام وجود ندارد، یعنی هم ستاد مرکزی هم دوستان وزارت صمت، هم دوستان سازمان امور مالیاتی در اجرای این تکلیف، با تاکید بر این نکته که نیازی به ثبت مجدد اطلاعات نیست و بر اساس قانون نیازمندی سامان مؤدیان هم برطرف بشود و برآورده بشود، تفاهم نظر دارند، هیچ مشکلی نداریم.
الان ما خواسته مان این است که دوستان با عرض سلام خدمت آقای بذرافشان و دوستان اتحادیه نسبت به انجام وظیفه و تکلیف قانونی اقدام بایسته و شایسته بکنند، نه اینکه بگویند این اختلاف‌نظر وجود دارد، اتفاقاً هیچ اختلاف نظری وجود ندارد، این ارتباط بین سامانه‌ها برقرار است و تمامی این روند‌ها حتی از سمت سامانه ثامن پیش از این هم اقدام شده و تست شده من خواهشم این است که عزیزان اقدام کنند و انجام تکلیف قانونی...
سوال: ارتباط برقرار شده با آقای بذرافشان یک بار ثبت کفایت می‌کند؟
بذرافشان: من خدمتتان بگویم که ما جلسه‌ای که آخرین جلسه هفته گذشته که در بسیج اصناف داشتیم و مسئولین ذیربط آمدند نسبت به این مسئله واکنش نشان دادند، ما باید حقیقت‌ها را بگوییم، دیگر اینکه ما بیایم الان جلوی دوربین یک حرفی بزنیم، اما در کار عملیاتی، اما اینکه بیاییم بگوییم که نه واقعاً میشود، آخرین جلسه ما هفته گذشته بود که با رؤسای چند تا اتحادیه شاخص کشور بودیم در آن جلسه، مسئولین ذیربط گفتند این امکان فراهم نیست و من مثال هم زدم.
سوال: مسئولین ذیربط چه کسانی بودند؟
بذرافشان: ارگان‌هایی که در رابطه با کار امنیت این سامانه و اجرایی باید انجام بدهند و بسیج اصناف کشور متاسفانه گفتند این امکان نیست و ما جلساتی هم در وزارت صمت.
سوال: کدام دستگاه آقای بذرافشان آقای دهقانی نیا می‌پرسند؟
بذرافشان: وزارت واجا.
دهقانی نیا: تا آنجایی که من می‌دانم این اتفاق افتاده و امنیت هم برقرار شده.
برادران: آقای بذرافشان که رئیس اتحادیه تهران ما هستند و خیلی همکاری خوبی دارند با ما، تشکر می‌کنم و درخواست می‌کنم که این مسیری که ما با هم طی کردیم مسیر بسیار موثری هست.
سوال: اصلا در اصل ماجرا مشکلی پیش آمده ایشان می‌گویند که ثبت در سامانه کافی نیست شما می‌گویید کافی است؟
برادران: آمار سامانه جامع ما می‌گوید که تا همین الان...
سوال: نه ثبت در سامانه کفایت می‌کند؟
برادران: نگاه کنید الان کسانی که آمدند در سامانه جامع ثبت کردند، حالا یک کسی ممکن است به دارایی حساسیت دارد مثلاً به پرداخت مالیات، حالا معذوریت‌هایی دارد حتی آن هم تکلیف قانونی باید انجام بدهد، خوب یک کارمند مالیات می‌دهد، یک واحد صنفی طلافروشی هم باید مالیات بدهد، ما الان بیش از سیزده تن فروش بین فعالین داشتیم در همین سامانه جامع، در همین سامانه جامع بیش از هشتصد و چهار هزار تا سکه مبادله شده.
سوال: الان این سؤال روشن من است؛ یعنی اگر در یک سامانه همان سامانه جامع تجارت ثبت انجام شود، کفایت می‌کند؟
برادران: ما در مرحله اول در سامانه جامع، دوستان اگر اطلاعات وارد کنند ما جلسه داشتیم، اطلاعات را در اختیار آنها می‌گذاریم آنها هم در اختیار ما می‌گذارند، آنها اگر آنجا وارد کنند در اختیار ما خواهد بود، ما مساله‌ای نداریم الان کسانی که آمدند در دوره آموزشی شرکت کرده‌اند، در سامانه جامع ما اظهار کردند، دارند مبادله می‌کنند، این عدد بسیار قابل توجه است، من درخواستم از دوستان صنفی که دوستان زحمت‌کشی هستند این است با افرادی که بگذارید من شفاف‌تر به شما بگویم، شما این سریال هفت سر اژد‌ها را در شبکه سه می‌بینید دیگر، دیروز نشان می‌داد سلطان سکه، در هر صورت اینها واقعیت‌هایی بود در همین کشور دیگر، کسی می‌گفت نرخ را ببر بالا، کسی می‌گفت نرخ را بیاور پایین.
((((من دارم به شما خبر می‌دهم؛ نزدیک دو میلیارد دلار ما طلا وارد کردیم از ابتدای سال چهارصد و دو این حق دولت است که بداند این دو میلیارد دلار این کجا دارد چرخه می‌کند، اگر کسی می‌خواهد بگوید که من نمی‌خوام فاکتوری دست مشتری بدهم که میزان نگین طلا را از اصل طلا جدا کند، اجرت طلا را از اصل طلا جدا کند، اولین کسی که باید باهاش برخورد کند خود اتحادیه، طبق قانون بازرسی اتحادیه باید باشد، اینها باید بروند این را شفاف کنند.
سوال: ارتباط مان با آقای موحدی مجدد برقرار است، می‌می‌فرمودید که الان در واقع این اتصال برقرار شده و در یک سامانه ثبت بشود کفایت می‌کند درست است؟
موحدی: بله هم قانون در واقع بر این که تاکید دارد که اگر ما آن الزامات صدور صورتحساب الکترونیکی موضوع قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان را هر کدام از سامانه‌های دولتی ما مثل سامانه جامع تجارت، ثامن و قس علیهذا، اگر رعایت بکنند و با ترتیباتی که سازمان مقرر کرد، صورت حساب‌های الکترونیک خودشان را به سامانه مؤدیان منتقل بکنند در این صورت مؤدیان تکلیفی در خصوص ثبت مجدد اطلاعات یا اصطلاحاً صدور مجدد صورت حساب الکترونیکی معاملات این‌چنینی نخواهند داشت.
سوال: یعنی در سامانه جامع تجارت نمی‌خواهد که ثبت شود؟
موحدی: بله این را می‌خواهم خدمت شما عرض بکنم نه این رابطه، رابطه این یک طرف هست، در واقع یعنی اگر سامانه جامع تجارت در واقع تبصره سه ماده شش در یک رابطه یک طرفه تاکید می‌کند، یعنی می‌گوید؛ اگر در سامانه‌های دولتی مثل سامانه جامع تجارت صورت حساب الکترونیک طبق قواعد سازمان امور مالیاتی در واقع صادر بشود و این صورت حساب الکترونیک به سامانه مؤدیان منتقل بشود، دیگر عملاً نیازی برای برای ثبت مجدد آن از سامانه مؤدیان نخواهد بود.
سوال: الان مالیاتی که طلافروشان دارند، پرداخت می‌کنند، میزان مالیات پرداختی صنف طلافروشان به طور متوسط ماهانه چه قدر است؟
موحدی: خوب اگر ما مالیات ابرازی شان را لحاظ بکنیم، برای سال گذشته دارم خدمتتان عرض می‌کنم، میانگین مالیات ابرازی شان، طلا فروش‌ها به میزان نه میلیون و ششصد هزار تومان بوده.
سوال: برای یکسال؟
موحدی: برای سال گذشته و برای یک سال.
سوال: یعنی تقریبا ماهی چه قدر میشود؟، ماهی هشتصد هزار تومان؟
موحدی: تقریبا بله.
سوال: این برای کارمندان چه قدر است؟
موحدی: تقریباً میانگین برای سال گذشته کارمندان حدود قریب به بیش از ده میلیون تومان بوده.
سوال: یعنی کارمندان بیشتر مالیات دادند تا طلافروش ها، حالا من این را واگذار می‌کنم به افکار عمومی، به هر صورت الان شما این ابهاماتی که آقای بذرافشان مطرح کردند را چطور می‌بینید؟ آقای موحدی الان مشکلی هستش در اجرای قانون؟
موحدی: ما تعاملات بسیار خوبی هم با صنف طلا داشتیم و حداقل از دو سمت دوستان ما در صنف طلا می‌توانست صورتحسابهای خودشان را ارسال بکنند اگر در سامانه جامع تجارت بیایند و صورتحساب الکترونیک خودشان را ثبت بکنند، این صورتحساب الترونیک به واسطه وب سرویسی که بین سامانه جامع تجارت و سازمان امور مالیاتی برقرار است، به سامانه مؤدیان قابلیت انتقال راپیدا می‌کند، پس بنابراین می‌توانند فقط صرفاً در سامانه جامع تجارت اگر در قالب صورتحساب می‌زنند صورت حسابشان را صادر بکنند.
سوال: حالا چرا قانون اجرا نمی‌شود؟ گفته میشود این هم جلسه برقرار شده شما علت را چی می‌بینید چرا قانون اجرا نمی‌شود؟ از کی باید اجرایی شود؟
موحدی: واقعیت قضیه، چون آن چیزی که اصطلاحاً در طرف سازمان امور مالیاتی، در سایت سازمان امور مالیاتی مورد بحث قرار می‌گیرد، معطوف است به دریافت صورت حساب‌های الکترونیکی، ما تلاشی داشتیم با دوستان سامانه جامع تجارت، جلساتی داشتیم و یک وب سرویس‌هایی به جهات فنی هم برقرار شد، به جهت اینکه ما بتوانیم مودیانی که سامانه جامع تجارت را انتخاب می‌کنند برای ارسال صورتحساب را در واقع این فرآیند را به گونه‌ای ترتیب ببینیم که اگر خواستند صورت حساب هایشان را در سامانه جامع تجارت صادر بکنند، این صورت حساب‌ها در سامانه مودیان هم بنشیند.
سوال: آقای بذرافشان جمع‌بندی بفرمایید؟
بذرافشان: تعدد این سامانه‌ها اصلاً یک بحث بوده، ببینید ما بعد از این مشکلات، دی ماه در کمیسیون اقتصادی مجلس ما حضور پیدا کردیم با رؤسای اتحادیه‌ها جناب دکتر پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی و جناب دکتر برادران بودند که اصلاً شرایط اجرای این سامانه، توسعه قانون اجرا شده و آن کار عملیاتی که باید می‌ماند، روش اجرا اینطوری نبوده، چرا ما باید نود و پنج درصد صنف من که تکالیف مالیاتی شان را و صنفی شان را انجام می‌دهند، برای یک درصدی قاچاق که دارد میشود، بیایند تلاطم و التهاب به وجود بیاورند؟
اصلاً بحث سامانه یک مورد است، ثبت سرمایه همکاران ما می‌گویند ما برای چی باید سرمایه‌ای که چند نسل گشته و الان به ما رسیده و تا خانواده ما در کنار این دارند، استفاده می‌کنند، چرا باید در این سامانه و مشکل و امنیتش، این یک موضوع است و مهم‌ترین مسئله این است که این شفاف سازی و اعتماد سازی نسبت به این مسئله نشده و اگر قرار باشد ما بیاییم اینجا و همکاران ما، الان واحد‌های صنفی ما دیگر نمی‌توانند تولید کنند.
سوال: آقای برادران بفرمایید؟
برادران: ما جلسات مختلفی داشتیم و خواهیم داشت تا با همراهی هم بتوانیم این مسئله را به نفع مردم حل کنیم.
سوال: کی؟
برادران: مردم هم خیلی می‌توانند به ما کمک کنند، اگر مردم از فروشگاه‌هایی خرید کنند که صورت حساب الکترونیک بهشون بدهند، میزان اجرت را جدا کند، نگین را جدا کند، طلا را جدا کند...
سوال: حالا بحث ما چیز دیگری است از کی قانون اجرا خواهد شد؟
دهقانی نیا: همین الان هم در اجرای قانون دوستان، تعلل دارند، ستاد محکم ایستاده برای اجرای قانون، اتفاقا فرمایش آقای بذرافشان این است؛ برای چه برای اجرای قانون، برای اینکه منفعت مردم تامین شود، برای این که اصالت کالا تامین شود، الان اصالت کالا زیر سوال و ابهام است.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت